اخطل (دائرة‌المعارف‌مؤلفان‌اسلامی)ابومالک غیاث بن صلت تغلبی (۱۹-۹۰ق)، معروف به اخطل، از شاعران تغلبی قرن اول هجری قمری بود. وی به خاطر ستایش خلفای بنی امیه و والیان و عمّال آنان، از شان و منزلت خاصی برخوردار شد. اخطل از شاعران معروف زمان خود بود و با جریر و فرزدق در یک طبقه و همطراز بودند و یکدیگر را هجو می‌نمودند. ۱ - معرفی اجمالیابومالک غیاث بن صلت بن طارقة تغلبی، معروف به اخطل، در سال ۱۹ق در حیره، مکانی بین کوفه و نجف متولد شد. وی از قبیله بنی تغلب بود که پیش از اسلام در عراق پراکنده بودند. او همچون بیشتر تغلبیان پیرو دین مسیحیت بود و با اینکه معاشرت زیادی با مسلمانان داشت، تا هنگام مرگ بر دین خود باقی ماند. [۲]
بروکلمان، کارل، تاریخ الادب العربی، ج۱، ص۲۰۴.
۲ - القاباخطل به معنای سفیه، لقبی بود که یکی از شاعران تغلبی به نام کعب بن جعیل بر او نهاده بود. همچنین او به دَوْبل و ذوالصلیب شهرت داشت. ۳ - شخصیتاخطل از شاعران معروف زمان خود بود و با جریر و فرزدق در یک طبقه و همطراز بودند و یکدیگر را هجو می‌نمودند. به گفته ابن خلکان، تمام علما در اینکه بین شاعران دوران اسلامی کسی به مثل جریر، فرزدق و اخطل وجود ندارد، اتفاق‌نظر دارند و حتی برخی او را در شعر بر فرزدق و جریر مقدم می‌دارند. اخطل در آغاز با ستایش اشراف و بزرگان کوفه و بصره اموالی به دست آورد و سپس به دمشق رفت [۸]
بروکلمان، کارل، تاریخ الادب العربی، ج۱، ص۲۰۴.
و به مدح معاویه، یزید و حاکمان بنی مروان پرداخت. او بارها برای دیدار برخی از حکام به دمشق سفر کرد و به خاطر ستایش خلفای بنی امیه و والیان و عمّال آنان، از شان و منزلت خاصی برخوردار شد و به حدی سرسپرده دستگاه بنی امیه بود. آن هنگام که کعب بن جعیل از شاعران بنی امیه از دستور یزید بن معاویه در هجو انصار سر باز زد، وی به رغم جوانی، به آن مبادرت کرد. او در سال ۹۰ق درگذشت. دیوان شعر اثر اوست. [۱۲]
بروکلمان، کارل، تاریخ الادب العربی، ج۱، ص۲۰۴.
[۱۳]
ابوتمام، حبیب بن اوس، نقائض جریر و اخطل، ص۹۷.
[۲۸]
تنوخی، محسن بن علی، الفرج بعد الشده، ج۲، ص۳۳۸.
۴ - پانویس۵ - منبع• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۶۰۰، برگرفته از مقاله «غیاث تغلبی». رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 90 (قمری) | زادگان سال 19 (قمری) | شاعران خلفای اموی | شاعران عرب قرن 1 (قمری) | شخصیت‌های قرن 1 (قمری) | مؤلفان قرن 1 (قمری)
|